सर्व कर्बोदके समान प्रमाणात तयार केलेली नसली तरी, ग्राहकांना सावध केले गेले आहे (विशेषत: ते वजन कमी करण्याचा किंवा त्यांच्या खाण्याच्या सवयी समायोजित करण्याचा प्रयत्न करत असल्यास) 'जलद कार्ब' खाण्यापासून दूर राहण्यासाठी आणि त्यांच्या आहारात 'स्लो कार्बोहायड्रेट' समाविष्ट करण्यास प्राधान्य द्या. जेव्हा आपण 'वेगवान' आणि 'स्लो' म्हणतो, तेव्हा आपण आपल्या शरीरात कर्बोदके किती लवकर शोषली जातात याबद्दल बोलत आहोत (त्याबद्दल अधिक जाणून घेण्यासाठी, हे स्पष्टीकरण पहा. जटिल कर्बोदकांमधे ). तथापि, अलीकडील अभ्यासाने उच्च-ग्लायसेमिक (जलद कार्बोहायड्रेट) आणि कमी-ग्लायसेमिक (स्लो कार्बोहायड्रेट) पदार्थांमध्ये फारच लहान परिमाणात्मक फरक निर्धारित केला आहे.
चांगले कार्ब्स आणि बॅड कार्ब्स अशी एखादी गोष्ट आहे का?अभ्यास, जर्नलमध्ये प्रसिद्ध झाला पोषण मध्ये प्रगती , असा निष्कर्ष काढला की कमी-ग्लायसेमिक इंडेक्स (कमी GI) पदार्थ खाण्यापेक्षा उच्च-ग्लायसेमिक इंडेक्स (उच्च GI) पदार्थ खाल्ल्याने वजन वाढण्याची शक्यता जास्त नसते आणि आहार-प्रेरित वजन कमी होण्याची शक्यता कमी असते.
या संशोधनाला आर्थिक पाठबळ मिळाले धान्य फूड्स फाउंडेशन , उच्च-ग्लायसेमिक पदार्थांचे सेवन केल्याने चरबीची साठवण होते आणि शरीराच्या वजनावर परिणाम होतो आणि कमी-ग्लायसेमिक पदार्थ खाल्ल्याने विपरीत परिणाम होतात या गृहितकाची चाचणी घेण्याचा उद्देश आहे. ग्लायसेमिक इंडेक्स एखादे विशिष्ट अन्न रक्तातील साखरेची पातळी किती वेगाने वाढवते याचे मोजमाप करते आणि अन्न ग्लुकोजची पातळी ज्या दराने वाढवते त्यानुसार प्रत्येक अन्नाला मूल्य नियुक्त करते.
शास्त्रज्ञांनी वजन कमी करण्यासाठी कमी-जीआय आणि उच्च-जीआय आहारांची तुलना करून 34 प्रकाशनांमधून (एकूण सुमारे 2 दशलक्ष प्रौढ) 43 समूह अभ्यासांमधील डेटाचे विश्लेषण केले. अभ्यासात असे आढळून आले की 'कार्बोहायड्रेट गुणवत्तेचे माप म्हणून जीआय, बीएमआय किंवा आहार-प्रेरित वजन कमी करणारे निर्धारक म्हणून तुलनेने बिनमहत्त्वाचे दिसते.'
ऍरिझोना स्टेट युनिव्हर्सिटीच्या कॉलेज ऑफ हेल्थ सोल्युशन्समधील व्यायाम विज्ञानाचे प्राध्यापक, अभ्यासाचे सह-लेखक ग्लेन गेसर, पीएच.डी. म्हणतात, 'हा अभ्यास निश्चितपणे दाखवून देणारा पहिला आहे की जलद कर्बोदकांमुळे तुम्हाला चरबी मिळत नाही. 'लोकमान्य समजुतीच्या विरुद्ध, जे उच्च-जीआय खाद्यपदार्थांचा आहार घेतात त्यांना लठ्ठपणा किंवा वजन वाढण्याची शक्यता कमी-जीआय पदार्थांचा आहार घेणाऱ्यांपेक्षा जास्त नसते. शिवाय, त्यांचे वजन कमी होण्याची शक्यता कमी नाही.'
तर, आपण कोणत्या प्रकारचे कार्ब खावे? 'कार्बोहायड्रेट्स, कोणत्याही प्रकारची पर्वा न करता, निरोगी आहाराचा भाग असू शकतात आणि निरोगी प्लेटमध्ये स्थान मिळवू शकतात,' या अभ्यासाच्या सह-लेखिका ज्युली मिलर जोन्स, पीएच.डी. उच्च-किंवा कमी-ग्लायसेमिक पदार्थांवर लक्ष केंद्रित करण्याऐवजी, संशोधक संतुलित आहाराचा भाग म्हणून वापरल्या जाणार्‍या विविध प्रकारच्या कर्बोदकांवर लक्ष केंद्रित करण्याचा सल्ला देतात. (FYI, हे सहा कार्ब खाल्ल्याने तुमचे वजन कमी होऊ शकते .)
25+ वजन-कमी पाककृती तुमच्यासाठी उपयुक्त कार्बोहायड्रेट्ससह पॅकजोन्स म्हणतात, 'गेल्या काही दशकांमध्ये, आम्ही कार्बोहायड्रेट, प्रक्रिया केलेले अन्न आणि शुद्ध धान्यांपासून बनवलेल्या पदार्थांचे ब्लँकेट व्हिलिफिकेशन पाहिले आहे. विज्ञानाने दर्शविले आहे की योग्य संतुलनात हे पदार्थ आहाराच्या पद्धतीचा भाग असू शकतात जे निरोगी वजन वाढवू शकतात आणि रोगाचा धोका कमी करू शकतात. सत्य हे आहे की फास्ट-कार्ब व्हाईट ब्रेडपासून स्लो-कार्ब ब्रान फ्लेक्सपर्यंत विविध प्रकारचे कार्बोहायड्रेट खाणे आणि सर्व खाद्य गटांच्या स्मार्ट निवडींसह त्यांना जोडणे हे पौष्टिक फायदे प्रदान करू शकतात जे निरोगी कर्बोदकांमधे, विशेषतः संपूर्ण- आणि समृद्ध- धान्य मुख्य अन्न देऊ शकता.'
